W uzasadnieniu do projektu ustawy nowelizującej wskazano, iż „podatnik nie może dowolnie wybierać, czy dokonuje zakupu na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej, czy też występuje w charakterze konsumenta. Jeżeli w momencie dokonywania zakupu dany podmiot występuje w charakterze konsumenta i nabywa określony towar, jako konsument, wówczas nie ma możliwości późniejszej zmiany tego charakteru zakupu. Towar lub usługa nabyta na potrzeby osobiste lub prywatne nie może z czasem przekształcić się w zakup służący działalności gospodarczej z punktu widzenia VAT. Podatnik nie nabędzie prawa do odliczenia VAT naliczonego od zakupu dokonanego w charakterze konsumenta”.

Obecnie powszechne jest, że nabywcy ujawniają się jako podatnicy dopiero pewien czas po zakupie i żądają wystawienia faktury „na firmę” (z NIP nabywcy). Aby to uniemożliwić, dodano przepis pozwalający na wystawianie faktury z NIP nabywcy jedynie wówczas, gdy NIP ten został wcześniej wskazany na paragonie.

W związku z tym, że nie wszystkie używane przez podatników kasy rejestrujące umożliwiają wpisanie NIP na paragonie, podatnicy używający takich kas nie będą mogli od 1.01.2020 r. wystawiać faktur z NIP nabywcy do sprzedaży udokumentowanej wcześniej paragonami.

Gdy jesteś nabywcą i potrzebujesz faktury

Dokonując jakiegokolwiek zakupu „na firmę” poinformuj o tym fakcie sprzedawcę przed dokonaniem zakupu bądź zapłaty. W sytuacji, gdy nie posiada kasy fiskalnej z możliwością wpisywania numeru NIP, powinien od razu wystawić fakturę. Jeśli kasa fiskalna ma taką funkcjonalność, może najpierw wydać paragon z numerem NIP, a potem dostarczyć fakturę (częsta sytuacja, gdy z kasy fiskalnej nie można bezpośrednio wydrukować faktury). W sytuacji, gdy otrzymasz jako dowód zakupu paragon bez numeru NIP, nie będzie już możliwości wystawienia faktury. Przekaż te informacje swoim pracownikom.

Gdy jesteś sprzedawcą i wystawiasz faktury

Zawsze informuj swoich klientów, że jeśli chcą otrzymać fakturę za dokonane zakupy muszą o tym poinformować przed dokonaniem transakcji. Jeśli posiadasz kasę fiskalną z możliwością wpisywania numeru NIP, możesz najpierw wydać paragon, a później wystawić fakturę. Możesz tak jak dotychczas wystawić od razu fakturę z pominięciem kasy fiskalnej. Jeśli kasa rejestrująca nie ma funkcji dodawania NIP nabywcy, od razu musisz wystawić fakturę bez rejestracji transakcji w kasie.

Nadal jest możliwość wystawiania faktur zbiorczych na podstawie paragonów (oczywiście z NIP nabywcy) np. z całego miesiąca.

Nabywca ma prawo żądać wystawienia faktury nie później niż w ciągu 3 miesięcy od końca miesiąca, w którym dokonano transakcji (oczywiście na podstawie paragonu z NIP).

Zakaz wystawiania faktur „na firmę” do paragonów bez NIP nabywcy nie dotyczy usług taksówek osobowych, z wyłączeniem wynajmu samochodów osobowych z kierowcą.

Omawiana zmiana wchodzi w życie 1.01.2020 r. i dotyczy transakcji dokonanych po tym dniu. Nowe przepisy nie będą miały zastosowania do sprzedaży zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kasy fiskalnej do 31.12.2019r.

Sankcje dla sprzedawców i nabywców

Jednocześnie określono sankcje dla podatników wystawiających faktury z NIP nabywcy do sprzedaży udokumentowanej paragonami bez takiego NIP, a także dla tych, którzy otrzymali takie faktury i ujęli je w ewidencji VAT). Organy podatkowe będą ustalać dodatkowe zobowiązanie podatkowe (dla obu stron) w wysokości odpowiadającej 100% kwoty podatku wykazanego na fakturze z NIP, wystawionej do sprzedaży udokumentowanej paragonem bez NIP nabywcy.